Đã thành thông lệ truyền thống hàng năm, cứ vào dịp đầu xuân năm mới sau Tết Nguyên đán, huyện Mèo Vạc đều tưng bừng tổ chức Ngày hội Văn hóa dân tộc Mông, nhằm tái tạo lại không gian sinh hoạt văn hóa lành mạnh cho người dân địa phương, góp phần bảo tồn và giới thiệu, quảng bá nét văn hóa độc đáo của dân tộc Mông đến du khách gần xa.

Tết Nguyên Đán là lễ hội lớn nhất trong các lễ hội truyền thống của Việt Nam, là điểm giao thời giữa năm cũ và năm mới, giữa một chu kỳ vận hành của đất trời, vạn vật cỏ cây. Tết Nguyên Đán Việt Nam có ý nhĩa nhân văn vô cùng sâu sắc, thể hiện sự trường tồn cuộc sống, khao khát của con người về sự hài hòa Thiên - Địa - Nhân.

Chợ phiên vùng cao vốn là một nét văn hóa đặc trưng của đồng bào nơi đây. Bà con từ khắp nơi đổ về chợ mang theo những sản vật để trao đổi. Chúng ta cùng đến với phiên chợ của xã Niêm Sơn, nét độc đáo của phiên chợ này là thời gian diễn ra từ rất sớm, 4 giờ sáng mà chợ đã nhộn nhịp kẻ mua người bán.

Miền đất cực Bắc của Tổ quốc ẩn chứa những nét nguyên sơ bản địa, nơi chứa đựng những mảng màu riêng biệt của đồng bào dân tộc Mông. Giữ vai trò rất quan trọng trong việc duy trì sự tồn tại và phát triển của di sản văn hóa phi vật thể, những nghệ nhân dân gian đã tạo nên sự gắn kết, hòa quyện giữa văn hóa truyền thống dân tộc Mông với đất và người Cao nguyên đá. Họ là linh hồn, là người “giữ lửa” trực tiếp tham gia lưu giữ, truyền dạy và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể từ thế hệ này sang thế hệ khác.

Bước chân lên vùng Cao nguyên đá Đồng Văn, người ta sẽ không thể quên được tiếng khèn Mông da diết, trầm bổng vang vọng giữa núi đá trùng điệp. Cây khèn là một nhạc cụ gắn bó với người Mông mỗi khi xuống chợ cũng nh trong các dịp lễ, tết... Thiếu tiếng khèn, là thiếu đi “linh hồn” của người Mông.

Những hàng rào được xếp thủ công bằng đá từ những đôi bàn tay khéo léo, tinh tế của những chàng trai người Mông, không có xi măng và cát nhưng hiên ngang trở thành lũy chắn che chở cho ngôi nhà; hình ảnh ấy để lại nhiều ấn tượng trong lòng du khách khi lên với Công viên Địa chất toàn cầu - Cao nguyên đá Đồng Văn.